Meet uw organisatieklimaat om uw organisatie ‘wendbaar’ te maken

Organisaties worden geconfronteerd met toenemende concurrentie, en technologische ontwikkelingen vinden in een steeds hoger tempo plaats. Daarom is continue verbetering en aanpassing van de organisatie nodig om concurrerend te blijven.

Organisaties met een dynamisch klimaat spelen beter in op chaos en constante verandering. Ze komen beter tegemoet aan de behoeften van de klant en lanceren niet alleen meer nieuwe, maar ook betere producten en diensten. Dit in tegenstelling tot organisaties met een stagnerend klimaat die hier niet in slagen… Onderzoek naar het ontwikkelen van nieuwe producten kan worden samengevat door vier hoofdaspecten; strategie, focus op mensen, proces, en middelen. Onderdeel van de focus op mensen is het juiste klimaat voor creativiteit (Cooper en Kleinschmidt (1996) en Montoya-Weiss en Calantone (1994)). Verder werd er een ‘aanzienlijk hoge’ correlatie tussen innovatief klimaat in relatie tot winstgevendheid gevonden. Interessant genoeg dus om eens te onderzoeken hoe werken aan het organisatieklimaat uw organisatie wendbaar of ‘agile’ kan maken.

Wat verstaan we onder organisatieklimaat?

Organisatieklimaat is een concretere dimensie van de organisatiecultuur. Cultuur gaat over de waarden, overtuigingen, geschiedenis, tradities, enz., die de diepere funderingen van de organisatie weerspiegelen.

Klimaat daarentegen gaat over gedeelde percepties over gedragspatronen, attitudes en gevoelens die de sfeer in de organisatie karakteriseren. Klimaat gaat over het ‘zuurstofgehalte’ dat in de organisatie aanwezig is, en om een zekere dynamiek neer te zetten heeft een organisatie die zuurstof nodig. Organisatieklimaat wordt ook wel ‘organisatiecultuur aan de oppervlakte’ genoemd. Als we het hebben over organisatiecultuur dan gaat het over normen en waarden die medewerkers binnen de organisatie met elkaar delen. Iets wat er in jaren tijd ingeslopen is. Of iets wat bijvoorbeeld komt door de historie van een organisatie.

Organisatieklimaat gaat veel meer over het beeld wat mensen hebben over de meer zichtbare aspecten zoals het beleid, de al dan niet aanwezige procedures die ze gebruiken tijdens hun werk. Cultuur ligt onder de oppervlakte en het klimaat is meer zichtbaar. Door het klimaat aan te pakken kun je werken aan een verandering van de cultuur.

Het meten van het organisatieklimaat voor creativiteit
Het klimaat voor creativiteit en innovatie kan worden gemeten met vragenlijsten. De Situational Outlook Questionnaire (SOQ) richt zich op het klimaat voor creativiteit en verandering door de interactie binnen de organisatie of subgroep te beoordelen.

De vragenlijst bevat 53 vragen die betrekking hebben op negen dimensies. Deze dimensies van de SOQ en hun betekenis worden weergegeven in onderstaande tabel.

De mate waarin de mensen van het team emotioneel betrokken zijn bij de operaties en doelstellingen van het team en plezier en zinvolheid vinden in hun werk.

De onafhankelijkheid van gedrag die door de leden van het team wordt uitgeoefend. In een klimaat met een grote mate van vrijheid krijgen mensen autonomie om veel van hun eigen werk te bepalen.

De manier waarop nieuwe ideeën worden behandeld. In een ondersteunend klimaat ontvangen managers en collega’s ideeën en suggesties op een attente en ontvankelijke manier en zijn er mogelijkheden om nieuwe ideeën uit te proberen.

De mate van ervaren emotionele veiligheid in relaties. Wanneer er een hoog niveau van vertrouwen is, durft iedereen ideeën en meningen naar voren te brengen, aangezien er initiatieven kunnen worden genomen zonder angst voor represailles of spot in geval van mislukkingen.

Het waargenomen gemak en de spontaniteit, een ontspannen sfeer met gelach en grappen.

Ontmoetingen, uitwisselingen of botsingen tussen ideeën, standpunten, en verschillende ervaringen en kennis. Veel stemmen worden gehoord en men is erop gebrand hun ideeën naar voren te brengen.

De mate van emotionele en persoonlijke spanningen in het team. In een klimaat met veel conflicten hebben groepen en individuen een hekel aan elkaar en is er veel roddel en achterklap.

De tolerantie van onzekerheid in het team. In een klimaat waarin veel risico’s worden genomen, worden beslissingen en acties snel genomen, kansen aangegrepen en wordt de voorkeur gegeven aan concrete experimenten boven gedetailleerd onderzoek en analyse.

De hoeveelheid tijd die men kan gebruiken voor het ontwikkelen van nieuwe ideeën. Teams die gekenmerkt worden met veel ideeën-tijd geven mogelijkheden om impulsen en suggesties te bespreken en te testen die niet gepland zijn of in de taakopdracht zijn opgenomen.

Het SOQ instrument heeft een voldoende hoge betrouwbaarheid en validiteit om als meetinstrument te worden gebruikt dat voldoet aan de eisen van ISO 10075-3. Op basis van de resultaten van de meting kunnen dus goed gefundeerde managementbeslissingen worden genomen om het creatieve organisatieklimaat te verbeteren!

Wenst u meer info over de SOQ vragenlijst om uw organisatieklimaat te meten? Stuur een mailtje met uw vraag naar luc.deschryver@o2c2.eu!